Ландшафтны парк “Стшэльцэ”

Парк створаны для забеспячэння аховы комплексу лясоў Стшэльцы разам з часткай даліны Буг.

 Ландшафт адносна роўны – толькі паўднёвая частка ахоўнай буфернай зоны больш разнастайная, дзе адрозненні па вышыні паміж пагоркамі складаюць некалькі дзясяткаў метраў. Ландшафт быў сфармаваны галоўным чынам у выніку працэсу агрэгацыі, выкліканага азёрамі, ледавікамі і спалучэннем актыўнасці рэк і леднікоў. У гэтых адносінах, у ландшафце тэрыторыі ў асноўным можна знайсці раўніны, якія не былі ператвораныя ў выніку дэнудацыі, перамежныя з дробнымі і невыразнымі рачнымі далінамі. Найбольш прыкметнай формай ландшафту з’яўляецца шырокая даліна Буга – яе самая шырокая кропка размешчана ў паўночнай частцы парку. Рака стварае шматлікія выгібы і старыцы (на польскай мове таксама названыя «bużyska»). У даліне сустракаюцца ў асноўным паўнатуральныя вільготныя лугі, а часам – рэшткі прыбярэжных лясоў. У парку таксама ёсць дзве больш дробныя ракі – Вэўнянка каля заходняй мяжы парку, і Убрадаўніца, якая перасякае верхнюю частку асноўнага лесу.

Самымі каштоўнымі часткамі Ландшафтнага парку Стшэльцы з’яўляюцца прыродныя запаведнікі «Седлішча» і «Ліскі», якія дадаткова валодаюць статусам ахоўных з-за іх высокай экалагічнай каштоўнасці. Запаведнік «Ліскі» быў створаны для захавання натуральных дрэвастояў дуба і хваёва-дубовага спалучэння дрэў. Ён уяўляе сабой унікальную мазаіку з дубова-грабавых лясоў, іглічных і дубовых лясоў. Некаторыя з дубоў і соснаў дастаткова высокія, каб лічыцца прыроднымі помнікамі. У запаведніку можна знайсці так званую «матчанскую сасну», якая расце толькі ў гэтых месцах. Дывановыя расліны з’яўляюцца асяродкам існавання для многіх ахоўных відаў, такіх як гайнік шыракалісты (Epipactis helleborine), гняздоўнік звычайныя (Neottia nidus-avis), лілея кучаравая (Lilium martagon), барвенак малы (Vinca minor). Птушкай, характэрнай для запаведніка, з’яўляецца валасяніца-белашыйка (Ficedula albicollis). У паўднёва-усходней частцы запаведніка таксама знаходзяцца месцы гнездзішчаў чорны бусла (Ciconia nigra), які з’яўляецца ахоўным відам у межах дадзенай тэрыторыі.

У паўночнай частцы Ландшафтнага парку Стшэльцы знаходзіцца невялікі запаведнік «Седлішча», размешчаны на мяжы Стшэлецкіх лясоў – у непасрэднай блізкасці ад даліны ракі Вэўнянка. Ён быў створаны для аховы месцаў размнажэння малога падворліка (Clanga pomarina), а таксама на частцы тэрыторыі больш чым 120-гадовага натуральнага дубова-грабавага лесу з часткова сустракаемымі альховымі лясамі і альховымі карамі. Што тычыцца раслін, у дачыненні да якіх дзейнічае статус строга ахоўнай тэрыторыі, у запаведніку «Седлішча» можна знайсці: лілею кучаравую (Lilium martagon), пылкагалоўнік буйнакветкавы (Cephalanthera damasonium) і пералеску высакародную (Anemone hepatica).

У парку ёсць тры прыродных помніка. Два клёна (Acer platanoides) і ясень звычайны (Fraxinus excelsior) у Скрыгічыне. Многія манументальныя дрэвы можна выявіць у гістарычных парках, размешчаных недалёка ад ландшафтнага парку Стшэльцы або ў буфернай зоне. Найбольш добра захаваліся паркі ў Стшэльцах, Капылаве і Стэфанькавіцах.

Два маршруты, адзначаныя Польскім турыстычным і экскурсійных грамадствам, перасякаюць ландшафтны парк Стшэльцы: чырвоны, так званы «Надбужаньскі», што ідзе ўздоўж даліны ракі Буг праз Гародла- Матчы – Стараселле – Дубенку, і сіні – маршрут Тадэвуша Касцюшкі, які ў асноўным праходзіць лесам праз Дубенку – Стараселле – Мазярню Стшэлецкую – Рацібаравіцы. Акрамя асноўных маршрутаў, ёсць і адукацыйныя маршруты, якія можна лічыць каштоўным дадаткам да асноўных. Маршрут «Старыца Буга» пачынаецца ў Стараселлі і цягнецца ўздоўж даліны Буг праз лугі, шматлікія старыцы і рэчышча Буга. Яшчэ адзін маршрут, «Стшэлецкія лясы», пачынаецца ў самым сэрцы лясоў в. Стшэльце – у в. Мазярня Стшэлецка.

Месцы найбольш істотнага турыстычнага значэння: Старасельцы – вёска, размешчаная ля старога рэчышча ручая Буг з возерам для купання паблізу старыцы і Дубенка, дзе турысты могуць убачыць вялікую колькасць помнікаў прыроды.

Źródło: http://ine.eko.org.pl/index_areas.php?rek=158